Γιατί αγαπάμε τις γυναίκες - Mircea Cărtărescu

You are what you is! Fank Zappa

  

Έλαβα από το νεοσύστατο εκδοτικό οίκο Αλλότροπο αυτό το πρώτο βιβλίο στα Ελληνικά του Μιρτσέα Καρταρέσκου. Γνώριζα ήδη το όνομα του συγγραφέα, και στα ράφια της βιβλιοθήκης μου είχα σε ιταλική μετάφραση και αυτό το βιβλίο και ένα άλλο με τίτλο Νοσταλγία, για το οποίο ο Καρταρέσκου παρομοιάστηκε με τα μεγάλα ονόματα του Κάφκα και του Μπόρχες. Αλλά ακόμα δεν είχα αρχίσει να διαβάζω ούτε το ένα ούτε το άλλο. Οι βιβλιοφάγοι θα καταλάβουν και σίγουρα θα αναγνωρίσουν αμέσως τα συμπτώματα: εμείς οι παλαβοί της ανάγνωσης, οι πάσχοντες από βιβλιοφαγία μαζεύουμε βιβλία ανεξάρτητα από το πότε θα τα διαβάσουμε, η κατάλληλη στιγμή του καθενός θα έρθει, το ξέρουμε. Η έκδοση στα Ελληνικά, λοιπόν, της συλλογής "Γιατί αγαπάμε τις γυναίκες" ήταν το κίνητρο για να γνωρίσω επιτέλους αυτό τον συγγραφέα.

Είναι μια συλλογή 22 μικρών κειμένων που μοιάζουν να είναι αυτοβιογραφικά και έχουν ως επίκεντρο τη γυναίκα, ή μάλλον ως "φαινομενικό" επίκεντρο έχουν τη γυναίκα. Και προσθέτω το "φαινομενικό" γιατί νομίζω ότι οι διάφορες γυναίκες του βιβλίου δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αφορμή του συγγραφέα για να μας μιλήσει για τον εαυτό του. Και το κάνει με ειλικρίνεια και αμεσότητα, χωρίς να διστάζει για παράδειγμα μπροστά σε θέματα που συνήθως κανείς δεν τολμά να εξομολογήσει όπως τα πιο απόκρυφα όνειρα ενός νεαρού σε πλήρη "θύελλα ορμονών", ή μια σεξουαλική αποτυχία με μια ώριμη γυναίκα.

Ο συγγραφέας μας συγκινεί με την εξιστόρηση για το μικρό Μίρτσεα που φοβήθηκε ότι στο δρόμο είχε χάσει την μάνα του: η χαρά που ένιωσε τη στιγμή που την ξαναείδε σημάδεψε τόσο βαθιά την ψυχή του που, ασυνείδητα, την συνδύασε για πάντα με την μυρωδιά της καραμέλας που η μάνα του είχε αγοράσει: αυτή η μυρωδιά για πολλά χρόνια μετά έπαιξε το ίδιο ρόλο που είχε η περίφημη ματλέν για τον Μαρσέλ Προύστ.

Συμμεριζόμαστε μαζί του τη στενοχώρια για μια κοπέλα που, παρά την διαφορά ηλικίας τον ερωτεύθηκε, ένα κορίτσι που έμοιαζε με "λούτρινο αρκουδάκι", που είχε την παράξενη συνήθεια να επαναλαμβάνει συνέχεια, ξεκάρφωτα, την έκφραση "με την ουρά στα σκέλια" που ήταν και η τελευταία φράση που ο Μίρτσεα άκουσε από κείνη πριν χάσει κάθε επαφή μαζί της. Ύστερα έμαθε ότι το "λούτρινο αρκουδάκι" έκρυβε μέσα της ένα μεγάλο και βαρύ μαργαριτάρι που την έτρωγε όπως στον "άνθρωπο με το λουλούδι στο στόμα" του Λουίτσι Πιραντέλλο.

Γελάμε κι λίγο μαζί του και με την απογοήτευσή του όταν ένα χαζό ψυχολογικό τεστ τον κατατάσσει ως "κομφορμιστή" με ιδανικό επάγγελμα το "λογιστή".

Από αυτές και από όλες τις άλλες ιστορίες του βιβλίου, αναδύεται μπροστά μου ένας άνθρωπος με όλες τις διάφορες πτυχές που αποτελούν την προσωπικότητά του.

Και καταλαβαίνω και συμφωνώ απολύτως μαζί του όταν μας λέει ότι "δεν είμαστε αντικείμενα, αλλά διαδικασίες".


Νομίζω ότι το τελικό συμπέρασμα που βγάζω από αυτό το βιβλίο συνοψίζεται τέλεια με τις τελευταίες προτάσεις του διηγήματος "Ποιος είμαι εγώ" όπου διαβάζουμε:

"Εγώ είμαι, τελικά, η αναζήτηση του εαυτού μου. Υπάρχω επειδή ψάχνω τον ίδιο μου τον εαυτό. Δεν με ψάχνω για να με βρω: το γεγονός ότι ψάχνω τον ίδιο μου τον εαυτό μου είναι σημάδι ότι ήδη με βρήκα"


Και έτσι, ναι, τώρα ξέρω τον Μιρτσέα Καρταρέσκου, τον νιώθω φίλο μου σχεδόν, και δεν εκπλήσσομαι πια για το πώς μπόρεσε μια άγνωστη ξεναγός, που ο Καρταρέσκου συνάντησε εντελώς τυχαία σε ένα μουσείο στην Ιταλία, να τον κοιτάξει μέσα στα μάτια και να τον φωνάξει με το όνομά του: σίγουρα κι εκείνη η ξεναγός θα είχε διαβάσει τα βιβλία του Μίρτσεα! :-)